Deikun Astarloza Berrotaran.
Lezon, beste toki guztietan bezala, zenbait zapalkuntza, genero eta orientazio disidentzia pairatzen ditugu. Gizartean zein gure oinarrietan sakon barneratuta ditugun arren, aldaketak geroz eta nabarmenagoak dira, eta indar handiagoarekin ikus ditzakegu. Diskriminazio horiek lantzeko, oinarrira joan, ikasitakoa zalantzan jarri, gure pribilegioak onartu, autoezagutza eta autokritika landu, eta enpatiari garrantzi handiagoa eman behar diogu. Jarraian, gizarteko hainbat zapalkuntza eredu aipatuko ditut, generoa zein orientazio sexualak zalantzan jarriz.
Feminismo intersekzionalak pertsonenganako zapalkuntza bultzatzen duten honako ereduak definitzen ditu: generoa, arraza, kapazitismoa (honen barruan dibertsitate funtzionala), klasea, heziketa, etnizidadea, hizkuntza, itxura fisikoa, erlijioa, ugalkortasuna, adina eta sexualitatea.
Ikus daitekeen bezala, zapalkuntza hainbat modutan gertatzen da, opresio horiek hainbat eratan nahasita, eta horien lotura ikusarazita. Zapalkuntza horiek aipatu arren, naturaren eta animalien zapalkuntza ere ematen da, edo egiten dugu. Mugimendu ekofeministak eta antiespezistak naturaren eta animalien askatasuna aldarrikatzen dute, eta zapalkuntza horiek, besteak bezala, sistema andozentriko heteropatriarkal kapitalistak eragiten duela salatzen dute.
Zapalkuntza horiek guztiak sistema berdinak eragin arren, hau da, euren artean lotuta egon arren, genero kontzeptuan jarriko dugu arreta. Generoa konstrukzio soziala da, sexu bat ala bestea izateagatik nortasun bat eta rol jakin batzuk egozten dira, eta bi edo hiru multzotan sailkatzen ditu pertsonak, emakumeak, gizonak eta besteak. Rol horiek gizarteko hainbat esparru eta eginkizunetan osagarri eta baztertzaile gisa eraikitzen dira. Mari Luz Estebanek azaltzen duen bezala, genero identitatea, gorputz identitatea da, gizarteak sexuaren arabera inposatutako arauak, estereotipoak eta rolak direlako. Gainera, «emakumeen gizarte ahalduntzea gorputzetik izango dela» aldarrikatzen du.
Izan ere, kapitalismoak generoen rolak mantendu behar ditu sistemak aurrera egiteko. Tradizionalki, familia eredua, esaterako, sistemak sortutako irudia izan da, emakumeak haur-hezitzaile gisa irudikatzen eta gizonak produkziora bideratzen. Eredu horrek indarra galtzen duen heinean, zaila da sistema mantendu ahal izatea. Hortaz, rol horien abolizioak aldaketa ekarriko luke gure bizitzako esparru guztietan.
Teresa C. Ulloak adierazten duen bezala, feminista erradikalak generoaren abolizioagatik borrokatu gara historian zehar, zapaltzen gaituen sistemari sua eman nahian. Bi modu daude emakumeen gorputzak eta bizitzak kolonizatzeko: ezkontza, alderdi pribatuan, eta prostituzioa, pornografia eta gestazio subrogatuak, aldiz, alderdi kolektiboan. Mari Luz Estebanek dio, «gorputza diskriminazioa bizitzeko tokia da, baina erresistentzia eta erantzuna egiteko ere balio digu».
Horiek horrela, binarismoarekin bukatzeko eta generoa deuseztatzeko, orain arte ikasi dugun guztia zalantzan jarri, eta sistema berri bat eraikitzen hasi behar dugu. Judith Butlerrek defendatzen duen bezala, emakume eta gizon multzo horiek gabe dibertsitate handiko gizarte aberatsa eraikiko genuke. Mota eta kolore guztietako pertsonak izango ginateke, zapalkuntzarik gabe, pribilegio desberdintasunik eta diskriminaziorik gabe, horrek dakartzan aberastasunekin eta aukerekin. Zertarako behar dugu emakume edo gizon sentitu? Aniztasun handiko multzo bateko parte sentitzen bagara, berdintasuna edo zapalkuntza nabarmenduko dugu? Gizon eta emakume multzoak deuseztatzen baditugu, zein izango da gure orientazio sexuala? Zein da generoaren abolizioan dagoen arazoa? Beldurra? Zer egingo dugu gure pribilegioekin?
Borroka gaitezen kolektiboki, dibertsitatea defendatuz, beti errebelde!
Utzi erantzuna